[Een fietstocht als hommage aan Domela’s gedachtengoed 05-2017]

Als bed, bad en brood Friesland zijn we buiten parlementair en een kleinschalig anti-racistisch initiatief van onderop; opvang en onderdak voor iedereen. Verwar ons dus niet met de gemeentelijke bbb-regeling die op dit moment nog steeds ter discussie staat met o.a. wel of niet opvang van mensen zonder papieren. Bed, bad en brood Friesland streeft naar een gezamenlijke opvang en onderdak onderling met ruime criteria. Er zijn contacten geweest met de regionale kraakbeweging, de plaatselijke diaconie, met individuen werkzaam in de opvang en of hulpverlening, thuis- en daklozen zelf en mensen zonder papieren.

We zien ons zelf in de traditie van het vrije socialisme en hebben met de fietstocht duidelijk willen maken dat de radicaal-linkse beweging niet alleen een rol speelt in de recente geschiedenis (kraken, feminisme, zelfbeheer, anti-psychiatrie, ecologie, anti-imperialisme enz.) maar ook in de geschiedenis. We zijn van mening dat Domela meer aandacht verdient dan slechts een icoon te worden van o.m. de pinksterland dagen in Appelscha.

In Nederland ontstond al vanaf het midden van de 19e eeuw een traditie van radicaal-links, waarvan de sociaaldemocraten zich aan het einde van de eeuw afsplitsten. Domela moest niets hebben van de sociaal democraten zoals Troelstra die de sociale strijd van de mensen uit hun handen nam. Domela riep mensen op tot strijd, maar niet voor eigen doeleinden. ‘Vrijheid aan allen zonder brood, dat is ondenkbaar, want de inderdaad vrije mensch zal allereerst van de vrijheid gebruik maken om te zorgen dat hij brood krijgt.’

Bestaansonzekerheid

Friesland was in de 19e eeuw de armste provincie van nederland. Het socialisme kreeg een grote aanhang. Het bestaan van land-, veen- en fabrieksarbeiders was zeer armoedig. Bovendien kelderde de prijs van de turf snel, toen energiebronnen als petroleum en elektriciteit in exploitatie kwamen. De arbeiders en kleine boeren raakten aan lager wal. De agrarische gemeenschap kwam samen met de fabrieksarbeiders in een historische cyclus van verzet tegen de opkomst van industriele productievormen.

Veen- en landarbeiders verrichtten meeren deels seizoensarbeid en een groot gedeelte van het jaar waren ze werkloos. In de periode dat ze in de veenderijen werkten kwamen ze in opstand. Ook nu is de grens tussen baanlozen en werkenden niet scherp te trekken; veel mensen hebben verdiensten en de meeste zijn slechts gedurende een of enkele jaren werkloos. Sommigen wisselen perioden af met perioden van werkloosheid. Net als toen zijn de mensen aan de onderkant wel degelijk een productie factor van betekenis, waar zonder de maatschappij niet kan draaien, zeker wanneer we onbetaalde arbeid erbij nemen. Het was niet zoals links uitlegde alleen de uitbuiting van loonarbeiders, maar vooral ook de uitbuiting van vrouwen, de natuur en kolonieen.

Opvang en onderdak regelen we zelf

Sinds de WOII is het grootste aantal mensen op de vlucht en er komen nu ook veel migranten van buiten Europa hierheen. In de praktijk helpen mensen elkaar grotendeels zelf. Ook mensen zonder papieren die rechteloos worden gemaakt door de adminstratieve apartheid. Velen zullen zelf ook al sluipender wijze steeds meer hinder hebben ondervonden van vooral het uitsluitingsbeleid, dat ze niet of gedeeltelijk mogen meedoen. Als je (tijdelijk) geen uitkering hebt om wat voor reden dan ook wordt je gedwongen om illegaal in je eerste levensbehoeften te voorzien. Jongeren vinden bijvoorbeeld steeds moeilijker een baan (n.b. flex-contracten) en als je rechteloos wordt dreig je nog meer uitgebuit te worden en onderbetaald.

Het treft ons allemaal steeds meer dat we basis voorzieningen dreigen kwijt te raken omdat alles voortdurend als prestatie wordt uitgelegd. Een uitkering moet je ‘verdienen’ door gedwongen onbetaald arbeid te verrichten, een studie volg je zodra je prestaties er naar zijn om de studieschuld af te kunnen betalen. Je kan ziek zijn als je het geldbedrag van eigen risico kunt betalen enz.

De sympathie betuigingen van de FNV en de politieke partijen PvdA en SP, tijdens de manifestatie, voor het behoud van het Ferdinand Domela Nieuwenhuis museum zijn niet het antwoord op de historische betekenis van het museum. Domela’s gedachtengoed wel. Voor ons is het vrije socialisme actueel, buiten parlementaire acties in een proces van directe acties en debat.

bed-bad-brood-friesland