UITGAVE VRIJE GROEPEN IN HET NOORDEN
Een woord vooraf
Van wereldschokkende betekenis zal de verschijning
van dit kleine geschrift wel niet zijn. Onze samen-,,leving”
zal er waarschijnlijk niet door uit haar voegen worden ge¬
licht. Wat mij genoegzaam spijt. . . .
Maar voor snuffelende autoriteiten die immers gaar¬
ne overdrijven — moge dit toch al direct een punt van
geruststelling zijn!
Het is vanzelfsprekend dat deze brochure niet geschre¬
ven kan zijn. voor wie in-het-geheel-niets-begrijpen-kan.
En zo zijn er — helaas — maar al te veel. Zij kunnen de
wereldgeschiedenis ten slotte alleen maar on-der-gaan. .. .
Geschoolde lezers worden verzocht te bedenken, dat een
poging is gedaan ook voor arbeiders begrijpelijk te zijn.
Daaraan moet de uitwijding in het tweede hoofdstuk wor¬
den geweten.
Want zo heel eenvoudig zijn de dingen toch niet! De
tegenwoordige gebeurtenissen zijn in het bijzonder het
resultaat van de geschiedenis der laatste 20 jaar. Die men
dus kennen moet, om het héden — intellectueel — te be¬
heersen. Want alleen die wist, wéét. .. .!
Daarom zal het hoofdstuk ..Naar Nieuwe Structuur”,
voor velen lang niet gemakkelijk zijn! Reeds om dit ge¬
deelte mag deze brochure, naast populair-propagandis-
tisch, als een klein brokje studie-lectuur worden be¬
schouwd. Want uit bedoeld hoofdstuk kunnen talloze pro¬
blemen worden gedistelleerd!
Aan critici – vanwaar dan ook — zij gezegd, dat geen
enkele poging is gedaan om iemand naar de mond te pra¬
ten. Waardoor de inhoud van dit geschrift is bepaald. …
Er is slechts gestreefd naar het uitzeggen van waarhe¬
den, zoals die door mij worden gevoeld. Zélfs indien het
ónwaarheden mochten zijn, kunnen zij geen léugens wor¬
den genoemd!
Waar — in afwijking van zovele publicaties — dus niet
3
in het minst is gepoogd de, in dit tijdsgewricht, gangbare
meningen te vertolken, waar op geen enkele wijze is tege¬
moet gekomen aan de — gewoonlijk toch maar kinder¬
lijke — verlangens der menigte, daar kan de zin van déze
publicatie in twijfel worden getrokken. Zéker, waar — vrij¬
wel van begin tot einde — collectieve gevoelens en ge¬
dachten bewust en radicaal worden genegeerd. Want het
is een bekend, zielkundig verschijnsel, dat velen juist door
tègenspraak in bun opvattingen worden versterkt!
Moge dan. om dit alles, de zin der verschijning al niet
groot worden geacht, zinlóös is zij toch allerminst!! Soms
spreekt een mens, eenvoudig omdat hij niet zwijgen kan.
Zinvöller geluid werd nimmer gehoord. … Zo ook, is het
ontstaan van dit geschrift gerechtvaardigd.
En wie weet. …
Misschien stemmen er nog wel mèèrderen met ons in
dan zich vermoeden laat. Juist vandaag. Want het is toch
heel redelijk om te geloven, dat de gebeurtenissen van
1940 op veler denkleven zeer sterk zullen hebben in¬
gewerkt!
Moge dit geloof door feiten worden wèèr gemaakt.
Tot zegen ener wérkelijk nieuwe maatschappijl
1
Aanvaarden
We leven tussen twee werelden.
Eigenlijk is dit steeds het geval, omdat er nimmer stil¬
stand bestaat. Maar in normale omstandigheden wisselen
oud en nieuw gewoonlijk zo rustig en langzaam, dat het
eerste reeds vergleden is en het tweede aanvaard, voordat
het goed en wel tot ons bewustzijn is doorgedrongen.
Daardoor menen we in zulke tijden in een toestand te
leven, terwijl toch ook dan alles beweging is.
Maar nu en dan voltrekken de gebeurtenissen zich met
zulk een kracht en in zodanig tempo, dat absoluut ieder¬
een zich plotseling bewust wordt ,,tussen twee werelden”
te staan. Een oude vorm van samenleven verdwijnt en
een nieuwe is-er-nog-niet…. Want in zulk een faze zijn
het voelen en denken nog vrijwel geheel op het onder¬
gaande gericht. Wèl zetten zich allerlei feiten — meest
economische — met onweerstaanbare kracht reeds door.
Maar van een wérkelijk nieuwe wereld is pas sprake, wan¬
neer die feiten in het bewustzijn der mensen hun beves¬
tiging vinden! Zodat er tussen hetgeen gebeurt enerzijds
en het denk- en gevoelsleven anderzijds harmonie bestaat.
Waardoor dan de nieuwe geschiedenis als noodzakelijk,
rechtvaardig en dus goed wordt beschouwd.
Maar zover zijn we nog lang niet! Voorlopig gaapt er
nog een diepe kloof tussen de mens zélf en hetgeen zich
rond — en eigenlijk dus tégen — hem voltrekt. En de on¬
evenwichtigheid, spanning en angst, waaraan vrijwel allen
lijdende zijn, stijgen hier onontkoombaar uit op!
Hier kan maar één oplossing de juiste zijn. Wat werke¬
lijk oud is, in de zin van verouderd, moet worden prijsge¬
geven – – zonder pardon! Want alleen dün komt de weg
voor het nieuwe vrij. Waarom het dan toch maar gaat!
Onlangs las ik deze, naar ik meen zeer juiste, woorden:
hoe minder wij met het oude te maken hebben, hoe beter.
Want niemand kan twee heren dienen.
5
Zo ooit, dan «tienen wij thans te aanvaarden. Niet in de
een of andere lafhartige betekenis, maar in de zin waarop
men regen en zonneschijn aanvaard, of ze ons gelegen
komen of niet. Wie tol deze, vruchtbare levenshouding
niet komen kan, wordt straks wèg-geleefd zonder meer
en heeft ook geen beter lot verdiend…. Want even on¬
afwendbaar als regen en zonneschijn, groeit er een nieuwe
maatschappelijke structuur!
Het komt er dus voor alles op aan, dat men haar wil!
Want alleen dan kan men zich ten volle inzetten om méde
te bepalen hóe zij zal zijn.
Helaas is hel bier echter niet alles goud wat er blinkt. . .
en blonk! Wel hebben tallozen er eindeloos over gespro¬
ken dat de komst ener nieuwe wereld dbor barensweeën
vergezeld zou gaan. En is er gezongen van „een muur van
vuur” waardoorheen wij „onwrikbaar” zouden gaan, om
„de arbeid vrij Ie maken”…. Maar blijkbaar heeft men
zich deze grote worsteling steeds voor ogen gesteld door
een andere generatie dan waarin men zelf leeft!
Want nu het er dan eindelijk op aan komt, blijken velen
te ..verkleven” aan wat toch werkelijk ten dode is gewijd.
En waarover men zich verheugen moest. We spreken ze
dagelijks — erger, we spreken bijna geen anderen! — die
jaren lang un toorn en verachting over de democratie
hebben uitgestort, maar…. die haar nu toch eigenlijk
wel hadden willen houden. In niets komt dit beter tot.
uiting dan in het verlangen dat Engeland de oorlog winnen
zal. Want dan — zo wordt door velen openlijk beweerd —
komt er wellicht iets van de oude vrijheid terug!
Dat Colijn en andere grootkapitalisten dit willen, dat
het de begeerte van klein-kapitalistjes en zelfs midden-
standertjes is. dat valt te begrijpen. Dat couponknippers
en rentetrekkers en wie er verder van eens anders arbeid
leven, dit verlangen, dat is ons niet vreemd. Dat op de
terugkeer van het oude wordt gewacht door mensen met
een stuk of wat inkomens, enige pensioentjes en soms nog
wachtgeld bovendien, neen, dat verwondert ons niet!
Maar de „vrijhoid” van de arbeiders heeft toch uit niets
anders bestaan, dan dat — zuinig gezegd — drie millioen
van hen van de bedeling hebben geleefd!! Men denke aan
de 400.000 werklozen, hun vrouwen en kinderen. Grote
6
groepen van hen werden als koelies naar de heruchle ba¬
rakken van Jipsinghuizen en elders getransporteerd. Ver¬
wijderd van hun vrouwen. .. onderwijl priesters van al¬
lerlei kleur over de heiligheid van het huwelijk en de
zegen van het gezinsverband kwijlden! Op gezette tijden
kregen we dan een belastingbiljet en de dienstweigeraars
2 Yi jaar cel. . . in Naam der Koningin. .. .
Neen. wij verlangen die vrijheid niet terug. Maar willen
er wel op wijzen, dat het mannelijker is voor een flink stuk
echte vrijheid te vechten, dan van een slappe democratie
een glimpje schijn te krijgen. Want dit zij aan velen ge¬
zegd: récht op vrijheid heeft slechts, wie er voor worstelen
durft!
Maar nu nog afgezien van dit alles: wat denkt men toch
dat er terecht kwam van de vrijheid indien Engeland de
oorlog won? De uitkomst zou niets anders zijn dan. .
een illussie! Want ook d:tn kwam in Europa dezelfde
nieuwe structuur. Zelfs al zou door Engeland de oorlog
militair worden gewonnen, dan nog overwon iu Europa
het Duitse systeem!
Ook dan zouden de Staten hun Totalitair karakter ver¬
krijgen. Ook dan zoude economie in Staats-kapitalistische
hanen worden geleid.
Maar het schijnt voor grote groepen nu eenmaal onmo¬
gelijk om hiervan iets te begrijpen.
Het is als leefden we in- 1937. Toen zirtloze debat¬
ten werden gevoerd over de vraag of in Spanje de regering
dan wel Franco het winnen zou. Waarop wij steeds heb¬
ben geantwoord, dat zulks voor wat er nü de oorlog kwam
hetzelfde bleef. Het Franco-isme. zo zeiden wij. wint in
ieder geval.
In verband met dit alles stellen wij de vraag waarom
men toch zo weinig uit de geschiedenis leert!? Tijdens de
vorige oorlog schaarde Brits-Indië zich volledig achter
Engeland. Voor de onafhankelijkheid van Indië, zo werd
daar gezegd, was hel noodzakelijk dat Engeland won. Zo¬
wat een millioen gekleurden hebben zich daarom op de
slagvelden van Europa laten vermoorden. Engeland won.
Toen kwam in Indië…. een verschrikkelijke terreur! En
moest een martelende vrijheidsstrijd worden ingezet, die
duurt tot op de huidige dag. Daarom verheugt het ons,
7
da» in déze oorlog de toestand in Indië heel anders is.
En we vragen: zullen de witte koelies nu nog dommer dan
de zwaarte zijn. .. .!?
Daarom zij het nog eens opnieuw gezegd: wij willen niet
terug! Wij moeten vooruit en omhoog! Wij snakken naar
een nieuwe maatschappij en zullen juist daarom het oude
achter ons laten.
Zeer velen stemmen ongetwijfeld met deze peroratie in
Want als grote groepen – openlijk of heimelijk — terug
zien naar vóór de 10de Mei. dan is dat niet omdat ze dat
oude zo gaarne willen. Dèt weten we beter! Ook zij zouden
hel nieuwe wel heel graag wMllcn, maar ze zijn er niet zo
heel zeker van dat het komt. Of sterker, ze spreken er
openlijk hun twijfel over uit. En hebben daarmee zichzelf
verslagen. Wan» ten slotte twijfelen ze aan de zegeningen
die anderen heel luidruchtig zeggen te zullen brengen. Die
twijfel nu, is niet verkeerd…. maar we kunnen toch ook
niet bij haar blijven staan! Hoe geheel anders zou het er
al direct uitzien. als al die twijfelaars, pessimisten en wié
al niet meer, het hele terrein nu eens niet aan die luid-
ruchtigen over lieten, maar zich evenals dié lieten gelden,
met niet minder klein, maar iets meer beschaving. Open¬
lijk. dapper, mannelijk.
Wanneer we dan ook spraken over het nieuwe, dat ook
door óns wordt begeerd — en in de komst waarvan onder¬
getekende, óp grond van feiten, heel sterk gelooft! —dan
wil dit zeker niet zeggen dat daaronder wordt verstaan
datgene, wat met heel veel lawaai als het nieuwe wordt
gepresenteerd! Integendeel. Het verschijnen dezer brochu¬
re is het beste bewijs voor de twijfel die daaraan bestaatl
En een deel van dit geschrift zal zich dan ook bezighou¬
den met een kort overzicht dienaangaande.
Maar er moet ons hier iets anders van het hart.
Talrijke mensen wanen zich vrij te zijn van suggesties.
Maar al te dikwijls zijn ze er dan reeds volkomen door
overrompeld. Wanneer zovelen niet kunnen komen tot de
toch zo noodzakelijke aanvaarding, wat bewijst zulks dan
in vele gevalten? Dat ze wel degelijk door de N.S.B.-sug¬
gesties gegrepen zijn! Zij het dan in negatieve zin.
Zeker, ze hebben zich niet laten suggereren dat het door
de nationaal-socialisten gepropageerde ook werkelijk deug-
8
delijk is. Maar…. de N.S.B.-suggesties hebben toch wél
kans gezien, de blikken hunner tegenstanders volkomen
geboeid te houden aan dat gepresenteerde zélf! En als dan
die tegenstanders „de nieuwe wereld” — zoals deze door
de N.S.B. wordt voorgesteld verwerpen, dan menen ze
dat daarmee het laatste woord gezegd zou zijn.
Men zit zozeer onder de suggesties en blijft hierdoor zo
volkomen gebonden aan het door de nationaal-socialistcn
gepropageerde, dat men eenvoudig niet kan bedenken, dat
er toch nog wel mogelijkheden tot iets wérkelijk nieuw9
kunnen bestaan! Waarover misschien de N.S.B.-ers zélf
nog nooit hehben gedroomd…. Maar wat al jaren lang
onze eigen droom is geweest!
Dat het hierboven geschetste de waarheid is. wordt da¬
gelijks bewezen. Zodra wij als onze mening te kennen
geven, dat wij — niets tróts, maar juist dóór alles – tóch
en dus naar een nieuwe wereld gaan. worden we onmid¬
dellijk hij de fascisten ingedeeld. En behoeft er verder dus
ook niet meer met ons te worden gesproken. . . Men sluit
zich af. Ja, inderdaad. Men leeft zo sterk onder de sug¬
gesties. dat men zich intellectueel heeft „drooggelegd”
Wat is dit alles toch zonderling!
De tijd. dat grote groepen arbeiders in een welhaast
mechanische komst van het Socialisme geloofden, ligt nog
maar vlak achter ons.
Met bijna grenzenloze oppervlakkigheid werd gepropa¬
geerd, dat altijd uit het één het ander ontstond, dat het
kapitalisme z’n eigen „doorgraver” was en dus zélf zij
het dan tegen wil en dank het Socialisme in het leven
riep….
Min of meer geleerd uitgednikt sprak men dan over
„dialectiek” en „historisch materialisme”.
In die lijden moesten wij er de rem op zetten! En tegen
heel de stroom oproeiende, betogen, dat de ontwikkelings¬
gang naar het Socialisme niet zó simplistisch mocht wor¬
den gedacht. Dat het niet zo als-van-zelf zou gaan. maar
dat het zeker aankwam op de geest als actieve, revolutio-
nairende. factor van de eerste rangl
Als vrij-socialisten propageerden wij. dat hel Socialisme
in ieder geval éérst moest worden gewild, dat het geeste¬
lijk in ons levend moest zijn. dat er dus een klare, duide-
lijke voorstelling van moest beslaan, waaruit pas dan de
brandende begeerte kon ontstaan het ook maatschappe¬
lijk te verwerkelijken.
En steeds weer klonk ons waarschuwende woord: indien
gij van deze geestelijke factoren niet weten wilt, zult gij
op een zeker moment in de kou komen te staan. ..
Wij werden toen-der-tijd bespot en weggehoond.Wij zou¬
den wel eens zien-het kwam best in orde_alles in
de wereld liep vast-en dan kwam het grote moment.
Zij, die deze zienswijze hebben gepropageerd, geloven
nu zelf nergens meer in. Zodat het bijbelwoord tóch nog
in vervulling gaat: de laatsten zullen de eersten zijn. . . .
Want de karavaan trekt verder.
Zij zouden verder trekken zelfs indien er in ’t geheel
geen mogelijkheden meer zouden bestaan! Omdat een
leven zonder worsteling geen leven meer is.
Maar tot hen. die het dan zonder mogelijkheden niet
zouden kunnen doen, zij gezegd, dat ze er zijn! Zij het dan
anderen, dan waarover de N.S.R. tot ons spreekt.
Want het is niet alléén duisternis. Nóg steeds-en nu
méér dan ooit – – straalt het licht er doorheen! Er zijn
perspectieven en er is dus alle reden tot arbeid en daar¬
door weer tot nieuwe levensvreugd. Maar deze perspec
lieven kunnen pas naderbij worden gebracht, als het nieu¬
we dat men zélf moet weten te ontwikkelen — inder¬
daad wordt gewild! Hetgeen pas mogelijk wordt, door
het verouderd-oude’ radicaal op te geven! Omdat — nog
eens gezegd – – de mens geen twee heren tegelijk kan die¬
nen. Men kan zich-niet ten volle geven aan het nieuwe,
als een deel van het gevoels- en gedachtenleven blijft ver¬
wijlen bij wat ten slotte tóch ten dode is gedoemd.
En daarom is. met opzet, het eerste hoofdstuk van dit
simpel geschriftje aan aanyaardin g gewijd!
10
Naar nieuwe structuur
We worden dus opnieuw door oorlog geteisterd. En na¬
tuurlijk wordt dit door iedereen als een noodlot gevoeld.
Juist daarom is er misschien moed voor nodig, om deze
opvatting enige verbetering te doen ondergaan. Méér dan
noodlottigheid, moet de oorlog als noodzakelijkheid wor¬
den gezien! Niet in de betekenis, alsof de maatschappij
‘dus niet zonder hem zou kunnen bestaan. Integendeel!
Juist wij, anti-militaristen, hebben heel ons leven gewijd
aan de poging, de mensen er van te doordringen, dat zon¬
der absolute ontwapening geen wérkelijke maatschappij
kan bestaan! Omdat met bèwapening een samenleving
ieder ogenblik in een samen-„doding” kan worden om¬
gezet ….
Maar juist omdat men van dit inzicht niets kón of wilde
begrijpen, werd heel de wereld gaandeweg één grote ka¬
zerne met millioenen soldaten, een ontzaglijk arsenaal
met wapens, waarvan de vernietigingskracht, door weten¬
schap en techniek, tot in de hoogste graad was opgevoerd.
Zó gezien is de oorlog geen noodlot meer. Op de wijze
waarop b.v. een overstroming of aardbeving ons overvalt.
Waarvan we tevoren niets wisten en waartegen we dus
ook niets konden doen. Terwijl we ze natuurlijk nog veel
minder, op een of andere wijze, hebben voorbereid!
Dit hebben we de oorlog wél gedaan. Geestelijk en
materieel. Vanaf de vrede van Versailles, twintig jaren
lang! Van zulk een politiek is de oorlog niets anders dan
een logisch gevolg!
Maar uitgaande van het feit, dat-er-nu-eenmaal weer
oorlog is, staan we opnieuw’ tussen twee werelden. Inder¬
daad opnieuw. Want we zijn getuige van een zelfde pro¬
ces als we 25 jaar geleden hebben gekend. Wat begrijpe¬
lijk wordt als we er op wijzen, dat in het wezen van de
zaak deze oorlog niet anders is dan een voortzetting van
een oorlog die in 1918…. ontijdig beëindigd is!
11
Hetgeen we als gevolg van de strijd van 14 tot ’18 heb¬
ben ervaren, wordt op dit ogenblik dus eveneens ten
tweede male doorleefd. Of, om het met andere woorden
te zeggen: de doorbraak ener nieuwe structuur die tijdens
de vorige oorlog werd ingezet en gedurende 20 na oorlogse
jarcn doorgezet, wordt middels deze oorlog voltooid.
Onder structuur verstaan we: een methode volgens het¬
welk het kapitalisme, innerlijk, is opgebouwd. Deze bouw
ondergaat momenteel een zó grondige verandering en
wordt met zoveel kracht doorgezet, dat beslist iedereen
het zich bewust is geworden. Waarna de meesten er van
geschrokken zijn. .. .
Toen dit proces werd ingezet, konden alleen de scherp¬
ste denkers het zien en verwerken. Om er de ontzaglijke
gevolgen, voor de toekomst, van te begrijpen. Het was
hen onmiddellijk duidelijk, dat de liberalistische faze van
het kapitalisme ten einde liep. Dit weten werd voortdu¬
rend versterkt door het nauwlettend gadeslaan van de
ontwikkelingsgang van het kapitalisme op economisch ge¬
bied. Ook hier te lande.
Om dit begrijpelijk te maken, wijzen we op de Staats¬
bemoeiingen op schier elk gebied. Om, voor de hand weg,
maar iets le noemen: land- en tuinbouw, veeteelt en vis¬
serij. kunst en de werklozen, ze werden objecten voor
steun en subsidie. Het overal ingrijpen van en het alles
regelen dóór de Staat, nam steeds groter vormen a&n.
Organiseerde de Staat bij vroegere oorlogen alleen maar
het regelrecht militaire, de laatste jaren kwam onder de
oorlogsdreiging het nieuwe begrip industriële mobilisatie
op. Terwijl door de distributie, een ieder met de econo-
msrlir mobilisatie in aanraking komt!
Om kort le zijn: wie dit alles — vooral de laatste 10
jaren heeft gezien èn begrepen, was het ook al evenzo
lang duidelijk, dat overal de Totalitaire Staat groeiende
was! Dat zich dit proces in Duitsland met bijzondere
kracht en snelheid heeft voltrokken is slechts een bijkom¬
stigheid. Voor óns is het in ieder geval altijd duidelijk
geweest, dat. ajs gevolg van de vorige krijg, zich een pro¬
ces in gang had gezet dat nooit meer te stuiten zou zijn!
Wanneer we daarbij bedenken, dat — uitgezonderd de
vrij-socialistische de arbeidersbeweging, juist door
12
haar Marxistisch karakter, bovenbedoelde Staatsbemoei¬
ingen eiste en de tot standkoming als succesen van het
socialisme werden beschouwd, dan wordt het geheel min
of meer humoristisch!! Dan is het immers duidelijk, flat
allerlei lawaaierig „anti-fascisme” dat zich steeds tegen
de komst ener Totalitarie Staat verzette hem, door de
eigen economische politiek, zélf in het leven riep!!
Ook op ideologisch gebied heeft het dat gedaan. Ifeel
de idee van de Staat als alles regelende macht, de zin¬
loze vergoding en hel slaafse volgen van den Leider, liet
partijwezen met z’n discipline en gehoorzaamheid aan
het kader, het massaliteitsprincipe en het volkomen on¬
dergeschikt maken daaraan van de persoonlijkheid —
wiens activerende taak het nu eenmaal is, die collectiviteit
steeds weer te doorbreken — dit alles en nog veel meer,
was in wezen nooit anders dan een fascistische ideologie!
Met steeds groter snelheid voltrok zich de laatste jaren
êen verrottings-proces. waarvan de uitkomst niet twijfel¬
achtig kon zijn!
De instelling op het nationalisme door de arbeidersbe¬
weging nam steeds afschuwelijker vormen aan. Het ko¬
ningschap werd erkend en het Wilhelmus gezongen, de
ontwapening dus prijsgegeven, terwijl de natie en daar¬
mee het militarisme en de landsverdediging werden aan¬
vaard ….
Voor ons stond het dan ook reeds jaren lang vast. dat,
bij een verschuiving van de machtsverhouding naar hel
fascisme, zulk een arbeidersbeweging niet zou worden ge¬
liquideerd. maar ingeschakeld! Hetgeen inmiddels is ge¬
schied. Partij en vakbeweging, pers, radio en zo voort,
mogen — onder nieuwe directie — op dezelfde voet wor¬
den voortgezet! Voor wie de historie duidelijk was. ver¬
wondert zich niet. Die wist, die wéét. .. .11
We beleven in Europa dus de voltooiing van een struc¬
tuurverandering, welke vooral door de oorlog van !914
noodzakelijk werd. Op smartelijke wijze heeft de soc. ar¬
beidersbeweging de gevolgen van dit proces ondergaan.
Want sedert in November 1918 de revolutiepoging mis¬
lukte, zijn de arbeiders van nederlaag naar nederlaag ge¬
gaan. Hetgeen vanuit die structuurverandering kan wor¬
den verklaard!
13
I>e strijd apparaten van het proletariaat — partijen en
vakorganisaties waren op een vóór-oorlogs — libera¬
listisch kapitalisme ingesteld. Dat was dus op een faze,
waarin, eventueel, strijdende arbeiders, tegenover privé-
kapitalisten en dus particulier-kapitalistische bedrijven
kwamen te staan. En zolang deze toestand zich niet wij¬
zigde, konden de partijen en vakorganisaties, min of meer,
aan de gestelde verwachtingen voldoen.
Toen — als gevolg van de oorlog van ’14 — het libera¬
lisme zich stelselmatig omzette naar Staatskapitalisme
in Rusland het eerst — konden de. onveranderd gebleven,
strijdmethoden der arbeiders niet anders dan falen!!
Tegenover de naar Totaliteit uitgroeiende Staat, werd
elke actie een rechtstreeks revolutionaire daad! Een sim¬
pele staking zelfs in de werkverschaffing, betekende een
conflict met de Staat! En hierop waren nóch de appara¬
ten, nóch de in reformisme opgevoedde — mentaliteit
der arbeiders, ook maar in het minst berekend.
Saamgevat zou men kunnen zeggen: de politieke par¬
tijen en vakorganisaties behoren bij de liberale faze van
het kapitalisme, zoals het „arbeidsfront” behoort bij de
Totalitaire Staat.
Toen het bovenbedoelde proces zich voltrok, de Staat
absoluter, zijn autoriteit groter en zijn geweld steeds hef¬
tiger werd, bleef de soc. arb. beweging — wilde zij ten
minste nog blijven bestaan — geen andere keus dan zich
aan te passen. Ten slotte bereikte zij de reeds beschreven
verrotting, van oorsprong en doelstelling volkomen ver¬
vreemd. Ze heeft zich „gehandhaafd”, door er — naar het
wezen gesproken reeds lang niet meer te zijn ‘!
Dit proces en zijn afloop stonden ons van de lanvang
af zó duidelijk voor de geest, dat wij in 1920 het storm-
sein hebben gehesen! Toen reeds begrepen wij, dat Ie
politieke partijen en vakorganisaties hun tijd hadden ge¬
had, dat ze geen wérkelijke machtsmiddelen voor de ar¬
beiders meer konden zijn en dat ze dus radicaal moesten
worden opgegeven! Het was ons duidelijk, dat er anders
een ogenblik zou komen, dat ze door anderen zouden wor¬
den opgeruimd.
Daarom propageerden wij vanaf die tijd: „Weg met de
politieke partijen, weg met de vakorganisaties en w r eg met
14
do bomen!!!” In hun plaats wildon wij de „raden van ar¬
beiders” waarin de éénheid van de werkers met hoofd en
hand verzekerd zou zijn. En los van parasiterende leiders,
de arbeiders zélf hun eigen zaken zouden.. . . léren doen.
Hel was als een donderslag!
Vrijwel niemand was in staat iets van ons te begrijpen,
zodat de gehele arb. beweging tegenover ons stond. Even¬
als dat ook nu weer hel geval is, werd krnmpachtig vast
gehouden ‘aan wat er nu eenmaal was en werd fanatiek
verdedigd wat onherroepelijk ten dode was gedoemdI
Juist door dat verzet heeft men — zij het ongeweten
des te zekerder het huidige gebeuren voorbereid!
Wie in staat is dit alles te begrijpen, weet ook tegelijker¬
tijd waarom wij zo rustig kunnen zijn. We hebben in het
verleden alles zozeer begrepen, hel gehele ontwikkelings¬
proces zo zuiver gepeild, dat wij niet konden worden ver¬
rast!!!
Wij wisten dal de oorlog kwam, wisten dat hij ook over
Nederland zou gaan. wisten dat ons parate leger binnen
een week aan de kant zou worden gezet, wisten dat het
oranjehuis verraad zou plegen, wasten wat van dit alles,
in grote lijnen, het gevolg zou moeten zijn.
Én we zeggen dit niet achteraf, maar hebben in het po¬
litieke leven daar meer dan 22 jaren van getuigd!
Neen. wij zijn niet overrompeld en verbazen ons over
niets. Die wist. die wéét. . . .1!
15
Oorlog over Nederland
Wal nog maar kort geleden „vraagstukken” en „pro¬
blemen” werden genoe md, zijn dit nu niet meer. De ge¬
schiedenis heeft haar objectieve taal gesproken en de ba¬
lans kan dus worden opgemaakt.
Om te beginnen vragen wij wat er nu terecht is gekomen
van de Volkenbond die, krachtens het geloof van mil-
lioenen. de oorlog had moeten voorkomen!? De bond zélf
is naar Amerika verhuisd…. en van zijn aanhangers
liggen er reeds tallozen in het graf. Dit is hel roemloze
einde dat door ons. anti-militaristen, 20 jaar is voorzegd.
En wat is er overgebleven van de opvattingen der de¬
mocraten. die jaren lang hebben betoogd, dat het parle¬
ment een factor zou zijn in het vraagstuk van oorlog of
vrede!? Niets, maar dan ook niets….
Wat was er de laatste jaren nog te vinden van de be-
ruchte periode van prof. van Embden en Albarda, die eens
om het luidst betoogden, dat de „directe nationale ont¬
wapening” door Nederland als een gebiedende eis moest
worden beschouwd!? Niets. . . .
Wat hebben het eindeloos bidden en petitioneren voot*
de vrede ten slotte opgeleverd!? Niets….
Wat hebben brieven aan ..vooraanstaanden”, „grote
mannen”, „invloedrijke Leiders” en „Staatslieden” uitge¬
werkt wat is het succes geweest van brieven van psychia¬
ters en psychologen aan Staatslieden en Vorsten, die het
werk dezer wetenschapsmannen natuurlijk van-harte-
hebben-toegejuicht!? Niets en geen enkel….
Wat is de vrucht van de beruchte „gèestelijke en morele
herbewapening”, waarover tot misselijk wordens toe is
gekwijld!? Een laffe vlucht van hèar die de frase ont¬
wierp — en anders niets… .
Het is alles volledig bankroet!!!
Het verloop en de afloop van dit alles is in volkomen
overeenstemming met hetgeen door ons 20 js* ar lang is
10
voorzegd. Steeds en steeds weer hebben wij betoogd, dat
de oorlog een feit zou worden, tenzij de volkeren zélf
„nèèn” tegen hem zouden zeggen!
Als gevolg van dit inzicht hebben sedert de vorige
oorlog vele honderden de dienst aan het militarisme
geweigerd! Deze dappere voortrekkers naar een wérkelijk
Nieuwe Cultuur hebben, zonder onderbreking, twintig
jaar lang de gevangenissen in Nederland bevolkt. Zelfs
toen de laatste jaren de vonnissen — o heilige democra¬
tie!! – tot 2H jaar oei werden opgevoerd, zette deze „dap¬
pere ongehoorzaamheid” zich dóór! Onderwijl Albarda –
die dit woord had uitgedacht — reeds lang tot de ge¬
hoorzame „dapper”-heid was bekeerd….
• Naar de feiten gerekend, heeft het Nederlandse volk
eigenlijk nooit werkelijke belangstelling getoond voor het
prachtig stuk Cultuur dat rond ons groeiende was. Ge
steund heeft men het nooit. Nimmer is er in het parlement
door de woordvoerders van de arbeiders met ook maar
één woord geprotesteerd tegen de vonnissen welke de
dienstweigeraars werden opgelegd. Zomin als er van die
zijde protest kwam tegen de nooit eindigende vervol¬
gingen der anti-militaristen in ’t algemeen. De sociaal
democratie gaf er zelfs openlijk haar goedkeuring aan!
Verder had ons volk het steeds Ie druk met voetballen,
wielrennen, boksen en het zich uitvieren in nationale
feesten. En aangezien alles waarop men zich voor h°t
behoud van de vrede verliet, niets dan quatsch was. da¬
verde op de 10de Mei 1940 de oorlog eindelijk ook over
Nederland!
Als een vanzelfsprekendheid!
Die wist, die wéét. . . .!
Vier en een halve dag heeft de terugtocht geduurd….
Toen hij begon was het moment van zijn einde natuur¬
lijk reeds bekend! Want als er nft de offers van duizenden
wordt gezegd, dat de oorlog niet langer kon duren omdat
de tegenstander té veel overwicht aan manschappen en
technische wapenen bezat, dan is dat leugen, zonder meer!
Om dit te weten, behoeft er niet eerst 4^2 dag oorlog te
worden gevoerd! Zoiets weet een generale staf zeer goed
“ooruit Zelfs ’n leek. als ondergetekende, was dat bekend.
17
Het maar eeuwig herhalen „wij zijn paraatü”, was niets
anders dan eeuwig bedrog! Ieder mens met gezond ver¬
stand wist, dat het speelgoed van „onze jongens” binnen
een week bezwijken zou. Gerekend vanaf 1920 heeft het
ons ondertussen zo ongeveer 3000.000.000 — drie duizend
maal een millioen! gulden gekost. . . . Reeds de eerste
dag was de onbruikbaarheid aangetoond. Weggesmeten
bleek al dat geld. waarvan heel het volk in welvaart had
kunnen leven!!! Terwijl het nu voor ongeveer een derde
gedeelte tot pauperisme was gebracht! D?it is het, wat ons
is gebracht door de oranjes, de democratie en de „be¬
kwame” leiding van Golijn! 1!
Waarom er dan toch gevochten is!?
Om de geschiedenisboekjes der toekomst op waardige
wijze te ktinnen vullen. Er kan toch niel in worden ge¬
zegd: ons boter en kaasvolk gaf zich zonder slag of stoot
over…. Stel u voor!
Neen. Hel nageslacht moet weten dat we ontzettend
dapper waren! Dal we vochten als leeuwen. … en slechts
voor ge-wèl-di-ge overmacht zijn gebukt.
Voor deze toekomst-t’irades beten er duizenden in het
zand.
Of er werkelijk, als door leeuwen, gevochten isl?
Mussert zegt het. Hij had zich weliswaar zélf. in een
overall gestoken, verscholen bij een boer!!! Maar de
N.S.B.-ers hebben het. volgens hem, dan toch gedaan.
.Tammer dat nu juist hier een groot vraagteken moet wor¬
den geplaatst. Zij die binnentrokken waren hun „bevrij¬
dende vrienden” en door hen hoopte de N.S.B.-ers op het
verkrijgen van de macht. En daarom vochten rij als
leeuwen….!?? Wij verklaren gaarne, dat dit het enigste
punt in de geschiedenis is, dat niet door ons begrepen
wordt!
Eerlijk gezegd hebben wij niet veel dapperheid ontdekt.
Er werd op ons leger en onzen lieven heer vertrouwd.
Ons volk had zand op zolder en natte kranten in huis.
Maar loon ten slotte de oorlog er was. had dat volk al¬
leen nog maar. . . . angst, angst en nog eens angst. .. . Het
geloof in onzen, lieven heer ten spijtl
Laten we hopen dat deze angst eens zal worden om¬
gezet in het klare weten, dat men toch slechts tegenover
18
de gevolgen vhii hel eigen. lege. geestloze leven is komen
te stamt!
En ook — en vooral moet men eens eindelijk breken
mei kwasidapperheid, welke door grote massa’s rijkelijk
beleden wordt, zolang er nog niets is te doen. .
Hoeveel duizenden zijn er niet gek gemaakt met aller¬
lei ..anti-fascistisch” gedoe! .laren lang is er om oorlog
tegen Hitler-Duitsland geschreeuw. Het socialisme en de
ontwapening zijn er voor opgegeven en een militaristisch
verbond met de zwarte reactie van C.olijn werd er voor
aanvaard. Toen kwam de 10de Mei… Allerlei kopstuk¬
ken die de arbeiders gek hadden gemaakt, zochten in
T.Tmuiden naar een boot! En de tienduizenden die deze
mondhelden hadden geloofd, waren de oorlog zat. meer
dan zal. toen hij „al” 24 uur had geduurd. . . . omdat men
het nu immers zélf moest doen! Maar diezelfde menigte
kon er eenvoudig niet genoeg van krijgen toen er in
Spanje al 2^2 jaar gevochten werd… door anderen!!
Ons standpunt was genoegzaam bekend. Wij zijn in dit
land de enigsten geweest die openlijk dorsten te propa¬
geren: ..laat lopen wat loopt!!” Want er is op de wereld
nu eenmaal niets zó belangrijk, dat een slachting van mil-
lioenen mensen er door gerechtvaardigd zou zijn! Zelfs
het. zeker voor óns. allerheiligste goed van de Vrijheid
nog niet!
Wanneer er voor hü&r mensen gaan sterven, dan zal
dat nooit anders dan vanuit grote, zédelijke heldhaftigheid
mogen zijn. En stellig is er niets verhevener dan dat men¬
sen hun leven opgeven voor iets dat, naar hun gevoel,
hoog uitgaat boven hen zelf en hun eigen tijd! Maar dat
een zodanig sterven slechts vanuit een volstrekte vrij¬
willigheid denkbaar is. spreekt voor zichzelf. Zo als het
ook duidelijk zal zijn. dat een dergelijk. echt heldendom
zeker voorlopig — nog slechts als voorrecht voor en¬
kelingen blijft weggelegd!
Wij kennen echter geen enkel maatschappelijk pro¬
bleem dat niet op andere wijze dan door oorlog op te
lossen zou zijn. ïndien men door oorlog zelfs van ..op¬
lossen” spreken mag!
Naar onze opvatting is het grootste probleem aller pro¬
blemen juist, wanneer men de oorlog zélf nu eens einde-
19
lijk te boven komt!! Waaraan zeker op dit ogenblik moet
worden gedacht. Nu men immers allerwege over de „nieu¬
we wereld” spreekt. Als die werkelijk komen zal, moet zij
in ieder geval een antimilitaristische zijn! Want geen
enkele opbouw heeft enige zin, als de afbraak van het
militarisme niet gelijktijdig ter hand wordt genomen! In¬
ternationaal.
Omdat een wereld waarboven — in letterlijke zin! —
tienduizenden bommenwerpers blijven vliegen, toch weer
ieder ogenblik in een puinhoop veranderen kan!!
Maar misschien liggen er — juist hier in Nederland —
wel grote perspectieven. We kunnen trouwens naar De¬
nemarken en Roemenië zien. Als in dit laatste land meer¬
dere malen gebiedsafstand heeft plaats gevonden zonder
oorlog, dan hebben wij hier met een, in de moderne ge¬
schiedenis, wel degelijk nieuw — en zeer hoopvol — ver¬
schijnsel te maken! Wanneer we echter de oorlog in dit
land overzien, staat het onomstotelijk vast. dat wij. anti¬
militaristen. de enigsten zijn die — althans voor 90°/o —
hun zin hebben gehad!
Vóór de oorlog waren, theoretisch, allen op vechten in-
gesteld. De één voor het vaderland, de ander voor de
democratie, een derde tegen het fascisme, nog weer een
ander voor de vrijheid en wat al niet meer. . . . Wij alleen
wilden niet! F.n propageerden: ,,laat komen, wie komt. .!”
Door nood gedwongen heeft het Nederlandse volk ten
slotte ons advies opgevolgd! Het hééft de wapens neèt
gelegd en Duitsland maar laten doen. Zodat wij vragen:
waarom dit de eerste dag niet gedaan!?
Stellig moet de ophitsing, waaraan dit volk heeft bloot¬
gestaan, als een belangrijke factor worden beschouwd.
Men maakte het wijs dat het Duitse leger — indien geen
weerstand geboden werd — door een spoor van bloed zou
worden gevolgd, dat de mannen werden gehangen en de
vrouwen verkracht. Dat dorpen en steden zouden worden
verwoest…. Wij hebben hier steeds om gelachen be¬
toogden dat die verwoesting juist bij verzèt zou ontstaan
(Rotterdam) — en…. velen lachen nu mee! Want juist
zij. die het hevigst spectakel hebben gemaakt en daar¬
mee het volk in ’t vuur hebben gedreven, werken thans
broederlijk samen met de bezettende macht! Die meen-
20
den dal alles zo maar gesloopt zou worden waarom ze
dan ook vast zélf met brandstapels begonnen!! – kregen
te horen dat de zaak op dezelfde voet zou worden voort¬
gezet! Die hele jaargangen van „Het Volk” hebben ver¬
brand. krijgen dat blad thans thuis met een onderkop die
in de democratische faze niet dorst te worden geplaatst!!
Op de plaats waar vroeger — dank zij de buiging naar
Colijn vlak onder de kop het water-en-melk-arhtige
„dagblad voor de arbeiderspartij” te lezen stond, zijn nu
de woorden: Socialistisch dagblad” te zien!! Dezelfde lei¬
ders die meenden dat het. bij een inval door Duitsland,
met het socialisme gedaan zou zijn — terwijl ze het zMf
reeds lang om zeep hadden gebracht! — vertellen ons nu
voor de radio, dat het échte socialisme pas thans haar
kansen krijgt!! En als we dan de „socialistische kapitein”
Piet Tiggers nog steeds horen zingen — nü voor de op-
bouwdienst — dan vragen wij met een variant op een
heel bekend woord: kun je noch lachen, lach dan mee!!
Onderwijl kreeg de menigte „arbeid en brood”. Duizen¬
den die. tijdens de democratie, in de werkverschaffing
voor 12 gulden en minder! hebben gewerkt, verdienen er
nu 30 tof 40 en meer. Zeker, dan moet er voor het mili¬
tarisme worden gewerkt. Maar heeft de massa daar ooit
enig bezwaar tegen gehad. . . .!?
De tuinders en boeren krijgen méér geld voor hun pro¬
ducten dan de laatste jaren het geval is geweest. En waar
hun ontevredenheid van voorheen ten slotte toch ook
maar alleen een achtergrond van materiële aard heeft ge¬
had. daar kunnen ook dezen tevreden zijn.
Het is alles in overeenstemming met wat wij steeds
hebben betoogd. Het wés altijd onze overtuiging dat het
de grote massa — bij de komst van het Duitse regiem —
materieel zeker niet slechter zou gaan. En daarom juist
vraagt men zich bij het overdenken van dit alles glim¬
lachend af. waarom er door die massa nu eigenlijk oorlog
moest worden gevoerd!?
Want vrijwel ieder kan nu toch begrijpen, dat van ver
dediging van geestelijke goederen zéker geen sprake is
geweest!! Wordt de voosheid van het begrip „vaderland”
niet elke dag Overduidelijk gedemonstreerd!? Tallozen of¬
ferden er hun hele bestaan aan op. duizenden zijn er voor
21
gevallen. Nu, omgekeerd, dat vaderland zijn plicht moei
doen, worden de van alles berooiden er uitgeschopt!!!
Dezen mogen hun brood gaan verdienen in het „land van
den vijand”, waartegen ze vijf dagen zijn opgejaagd!!!
Met het leven als inzet, werden „huis en haard” verde¬
digd…. waarvan men thans wordt weggetrapt!! Op¬
nieuw is gebleken, dat de armen geen vaderland bezitten
In principe kan dus worden vastgesteld: voor geeste¬
lijke goederen werd niet gevochten, voor materiële goede¬
ren was hel overbodig! Want wat de laatsten betreft, is
er een verbetering ten goede gekomen juist door de be¬
zetting!
Hetgeen voor óns overigens nog geen enkele reden is
om een lans te breken voor het nutionaal-socialisme.
Want wij zijn voorstanders van internationaal-socialisme,
dat is van antimilitaristisch socialisme. Omdat hel ons
voor alles om gééstelijke waarden gaat. waarvan de vrij¬
heid stellig één der belangrijkste is. En hiervan is ook
thans nog geen spoor te ontdekken. Er zal om haar nog
moeten worden geworsteld, maar dat is onder elk regiem
zo geweest. Wanneer hier te lande, nog maar kort geleden,
een sociaai-democraat voor de radio durfde te zeggen:
„Het is geen fraze, te beweren dat wij hier leven in een
vrij land!”, dan bewijst dit alleen maar hoe diep die so-
ciaal-democratie in de modder van het kapitalisme was
weggezakt! Meer niet. Want in werkelijkheid was er on¬
der Oranje-Colijn toch alleen maar de-vrijheid-om-zich-
aan-te-passen. … De waarheid is nog erger. De grote
menigte heeft nog nooit geweten wat échte, dat is géés-
telijke vrijheid is! Dan kon bedoelde dwaasheid en mis¬
leiding niet onder toejuichingen van honderdduizenden
worden gezegd. Helaas heeft de grote massa aan werke¬
lijke vrijheid nog nooit behoefte gehad. En daarom is dan
ook alles zoals het is. .. .
Waarschijnlijk zullen vele mensen van de ergste schrik
die door de oorlog is ontstaan, nu wel bekomen zijn. En
na de heftigste suggesties die ze hebben ondergaan is
alles hen stellig wonderwel meegevallen! Alle gevolgen
der bezetting in”ogenschouw genomen, zal men het wel
met ons eens moeten zijn, dat zij de grote offers die ge¬
bracht zijn om haar te keren, zeker niet waard zijn geweest!
Laten we hopen dat men dit bij een eventuele volgende
gelegenheid niet vergeten zal zijn!
Dat alles nog betrekkelijk goed is gegaan, dankt men
aan het feit dat er, in strijd met hetgeen theoretisch kon
worden verwacht, geen echt enthousiasme om te vechten
is geweest. Een grote massa bleek weliswaar niet anti-
dan toch on-militarislisch te zijn. En in aanmerking ge¬
nomen dat de anti-militaristen het volk tientallen jaren
hebben beïnvloed, mag dit zeker als een vrucht van het
anti-militarisme worden beschouwd. Hetgeen als een ont¬
zaglijke zegen voor ons gehele volk mag worden gezien
en wat wel eens mag worden overdacht!
Want wat was er van ons allen terecht gekomen, in¬
dien alle „vaderlanders”, „anti-fascisten”, „rood-fronters”
en wie al niet meer. hun „idealen” lot het bittere einde,
consequent hadden doorgezet!!? Heel het land zou dan
één grote puinhoop zijn als nu een hoekje in Rotterdam. ..
Een paar honderdduizend vrouwen zouden weduwen en
meer dan een millioen kinderen wezen zijn..
Daarom hebben wij even gelachen, toen wij lazen, dat
een inwoner van Hariingen aan het steuncomité 5000 gul¬
den had geschonken, uit dankbaarheid dat zijn zoon be¬
houden was weergekcerd. . . . Alsof ons lieve vaderland,
of Winkelman of zo. dat hadden bedoeld!! Even gevoel¬
loos als de duizenden thans, hadden honderdduizenden
geofferd geworden, als dat maar nodig was geacht! De
thuiskomst van dien Harlinger-zoon is vrucht van het anti
militarisme geweest. En de dank van zijn vader was ver¬
keerd gericht….
Principieel moet worden vastgesteld: als nog zovele
vrouwen hun mannen, ouders hun kinderen en familie el¬
kander hebben behouden, is dit niet in het minst te dan¬
ken aan de anti-militaristen. die jarenlang hun grote of¬
fers hebben gebracht. En zeker moet in verband hiermee,
aan de dienstweigeraars worden gedacht, die ook nu nog
altijd in hun cellen zitten
Nederland is momenteel ontwapend en het zal ons juist
daarom Iwnieuwen wat in de naaste toekomst de houding
van het volk zal zijn. Want deze gezegende toestand is
natuurlijk niet van blijvende aard!
as
Berekend op hel ogenblik, dal de Duitsers weer ver¬
trekken, wordl er nu een vinnige strijd gevoerd om de
macht. Maar welke van de concurrerende groepen het
pleit dan ook winnen zal, het volk in Nederland krijgt
straks z’n militaire speelgoed terug. Want we gaan in
ieder geval naar de Totalitaire Staat. En die is natuur¬
lijk altijd de militaire Staat!
Wat er op militair gebied zal gebeuren als de N.S.B. de
macht krijgt, behoeft geen betoog. Maar. … als (‘.olijn het
roer van Staat weer in handen zou krijgen, zal het niet
anders gaan. Het bloed van de oorlog was nog niet droog,
of het blad van Golijn schreef reeds, dat de oorlog ons
volk bad geleerd, dat het militarisme ten onzent altijd veel
te stiefmoederlijk bedeeld was geweest! Inplaats van een
slordige 100 millioen gulden per jaar, zullen er straks dus
200 aan het militaire apparaat moeten worden besteed. . .
En juist omdat Colijn op dit gebied reeds een zekere
reputatie geniet en de overgrote massa doodsbenauwd is
voor de N.S.B., kreeg vanuit deze angst de Ned. Unie een
aanhang van meer dan een millioen mensen, nog voor zij
goed en wel bestond. Angst verwekt nog altijd massaliteit!
Het kan daarom geen kwaad, op de woorden te wijzen
die Dr. van Wijnbergen over de Unie gesproken heeft.
Naar zijn opvatting moei de Unie steunen op „den God¬
mens Jezus Christus en op het Evangelie”. En als ons volk
dat dan maar weet, „dan zal het gaarne” de leiding vol¬
gen, „wanneer het dan ontwaart, dat het door de Ned.,,
Unie gevoerd gaat worden naar de autoritaire staat….”
Is dat nu geen mop!!
Wat ons betreft zijn de problemen waar men voor staat
uiterst eenvoudig. Als het volk zich opnieuw in de uni¬
form laat steken, om aldus nog eens de moderne slavernij
van de dienstplicht te ondergaan, als het in plaats van
wérkelijke sociale opbouw, wederom milliarden wenst weg
te smijten om ten tweede male „paraat” te zijn, dan zeg¬
gen wij ronduit, dat het volk veel beter in déze oorlog ten
gronde had kunnen gaan! Principieel blijft zulks hetzelfde,
want ten onder gaat men dan toch. Maar als variatie op
een bekend thema” had men — théns ondergaande — dan
kunnen zeggen: „déze oorlog is toch voordeliger….!”
24
De Oranjes
Op 28 October 1939 sprak ondergetekende in een open¬
bare bijeenkomst te Einmer-Compascuum. Op 5 Decem¬
ber werd hij — bij wijze van St. Nicolaas verrassing ge¬
arresteerd.
Blijkens de dagvaarding, die later werd uitgebracht,
zou hij in bedoelde vergadering o.m. hebben gezegd:
.•Wat dachten jullie, wat zou hier gebeuren als de
oorlogskoorts over de grenzen van Nederland zou
gaan waaien? Waar zou onze Koningin blijven? Ik
zeg u. het zou hier precies zo gaan als met de aade¬
ren. De laatste trein of het laatste vliegtuig zal ook
voor de Koningin zijn*’.
Door de officier van Justitie werd dit beschouwd als
een opzettelijke belediging van de Koningin. Desgevraagd
verklaarde verdachte, dat hij het vertrek der Koningin
zou veroordelen „als wanneer een kapitein, als éérste, z’n
zinkende schip verlaat. Voor zo iemand gevoelen we
slechts verachting!”
Door den officier werd een gevangenisstraf van 15
maanden geëist! Op 23 Februari sprak de rechtbank ver¬
dachte vrij. Nadat deze 3 maanden in voorarrest had ge¬
zeten. waarvan 3 weken in voedselstaking waren doorge¬
bracht. De officier ging onmiddellijk in hoger beroep!
Toen kwam de oorlog, de koningin ging dus heen en
van het beroep kwam. helaas, niets meer terecht! Per 30
Mei berichtte de officier dat hij „afstand” had gedaan. . .
Dit en vele andere feiten, schonken ons het gevoel, dat
vele Nederlanders als loopjongens geen slecht figuur zou¬
den slaan!
Het vertrek der koningin kan slechts als walgingwek-
kend worden gevoeld! Deze vrouw commandeert eerst
enige honderdduizenden in het vuur!! En als dan duizen-
25
den hiervan reeds hun leven hebben gelaten voor het
vaderland, haarzelf en haar huis. . . . trekt ze er zelf tus¬
sen uit… .
Dit vertrek wordt Ie walgelijker als we het zien in het
licht van een brief van prinses Juliana, snorkend-brulaal
en met de feiten in strijd…. Dit schrijven — dat we
hieronder laten volgen is te vinden in de gehele Ned.
dagbladpers van. … de 8stc Mei 1940!!!
HET HITS VAN ORANJE VERLAAT ZIJN POST NOOIT
Amerikaans aanbod afgewezen
Een aanbod van den in Nederland geboren schrijver
Hendrik van Loon om zijn huis op Long Island als
toevluchtsoord Ier beschikking te stellen van het
Ned. koningshuis, ingeval Nederland zou worden
binnengevallen, is op hoffelijke, maar besliste wijze
afgewezen.
De heer van Loon heeft, zo meldt de „Daily Tele-
graph” uit de Amerikaanse stad Greenwich, in ant¬
woord op zijn telegram, een schrijven van prinses
Juliana ontvangen, waarin Zij namens Haar Moeder
en prins Bernhard zegt, dat de schrijver als een ge¬
boren Nederlander en een student in de Nederlandse
geschiedenis behoorde te weten, dat vijf eeuwen lang
het Huis van Oranje voor geen enkel gevaar op de
vlucht is geslagen. „Onze plaats is hier in Nederland”,
zo voegde de prinses er aan toe, ,,of er gevaar dreigt
of niet. Wij zullen nooit onze post verlaten*.
Zijn de Oranjes nog werkelijk door de gebeurtenissen
verrast, dat ze precies vijf dagen voor hun laffe vlucht
zulke snorkende taal dorsten te schrijven!? Juist als „stu¬
dent” heeft die mijnheer van Loon — die nu wel cens
lachen zal! — natuurlijk geweten, dat de geschiedenis
door deze Oranjes rustig zou worden gerepeteerd!
Waar haalde Juliana de brutaliteit vandaan!?
Vertrok — ona maar één feit te noemen — in 1795
Willem V dan niet naar Engeland!? Kwam in 1813 z’n
zoon soms niet als Willem I in Scheveningen terug, toen
26
dom de Nederlanders de vuile was tegen de Fransen ge¬
redderd wasl?
Als er geen vuiltje meer aan de lucht is, zullen de
Oranjes proberen terug te keren, om dan ook nog te pa¬
raderen als de heldhaftige redders van ons vaderland.
Wat te zeggen van Julianal?
Om de grote-kinderen-troep — die men het volk noemt
— te suggereren, liet deze dame zich meer dan eens foto¬
graferen in een vergadering van het rode kruis, waarvan
zij voorzitster was. Had zij in die kwaliteit niet op tiaar
post moeten zijn!? Toen het eerste bloed vloeide en dus
de eerste verbandjes moesten worden gelegd, was deze
liefde-zuster verdwenen! Het was fraai….
En Benno!?
Had die niet veelsoortige pakjes — gelijk een corm-di-
ant — was die niet officier bij dit wapen en bij dat. . .!?
Wat is deze lafaard méér dan een deserteur?
Men moet de vlucht van ons Oranjehuis zien in het
licht der geweldige herrie, die nog maar kort geleden
rond het 40-jarig jubileum is gemaakt! Men moet eens
overdenken hoe deze familie te midden van en dóór dit
volk een paradijs op aarde heeft gehad. ..
In het eerste moment dat de oorlogs-nood over dat volk
kwam. werd het trouweloos verlaten ….
Wij hebben voor dit alles en de familie maar één woord:
verachting!!
27
Naar een nieuwe wereld…,??
Wanneer fascisten en nationaal-socialisten jarenlang
tegen de Marxisten te keer hebben gegaan, bewijst dit al¬
leen hoe weinig politiek inzicht eerstgenoemden altijd
hebben gehad! Of. . wisten ze beter en was heel die
oppositie alleen maar „tactiek”?
De waarheid immers is deze: de sociaal-democratie
heeft voor hel nationaal-socialisme de weg gebaand! Zo¬
dat de nationaal-socialisten de Marxisten veeleer dank¬
baar mogen zijn!!
Noem één opvatting van de nat.-soc.. welke al niet al¬
tijd bij de Marxisten te vinden is geweest. . . . Men ziet er
geen kans toe!
Het begrip van de Staat, het Leidersbeginsel, het partij¬
wezen en de discipline der leden, de vaderlandsliefde, het
militarisme en de oorlogsaanvaarding, het kolonialisme,
het verplichte lidmaatschap enz. enz. Al deze opvattingen
zijn bij nat.-soc. en bij de ..socialisten” die altijd nationaal
zijn geweest, volkomen gelijk!
Wanneer de N.S.B. thans het meeste lawaai maakt en
zegt dat wij naar een nieuwe wereld gaan. behoeven we
om de onjuistheid hiervan te bewijzen slechts twee feiten
te stellen: 1. De sociaal-democratie had nooit iets met
waarachtig socialisme te maken. 2. Onder toezicht van
Mr. R. van Tonningen (dat is van de N.S.B.) mag zulk een
beweging op-dezelfde-voet-worden-gehandhaafd!
Daarmee is het werkelijke wezen der N.S.B. afdoende
getypeerd!
Wij beschouwen de N.S.B. in haar huidige faze «Is
weer wild geworden soeiaal-democratie. Als het kapita¬
lisme op heftige wijze – in staat van beschuldiging
wordt gesteld, als tergende rijkdom en het diep-droeve lot
der verpauperden- -als onhoudbare tegenstellingen worden
gezien en aan de schandpaal genageld, dan is dal alles
precies gelijk aan de inhoud van de socialistische kran-
28
ten van voor 40 jaar. Om het kapitalisme Ie best rijden,
waren, reeds toen, vakbonden en politieke partijen ge¬
vormd. De leiders hiervan moesten als ..vertrouwensman¬
nen” der arbeiders naar „machtsposities” in de Staat wor¬
den gevoerd. Die dan alles in orde zou brengen… Nu
de geschiedenis zélf afdoende bewijst, dat deze methode
een waén w r as. waaraan het échte socialisme volledig ge¬
offerd is. . . . komt de N.S.B. met bet precies zelfde re¬
cept! Nu hun partij, hun leider en hün Staat.
Als vrij»* socialisten behoeven wij tegen de N.S.B. niets
anders te zeggen dan wij altijd legen de socianl-demoera-
ten hébben gezegd.
Van waarachtig socialisme kan geen sprake zijn zolang
het militarisme bestaat!!! Wérkelijk socialisme is unti-
militarismc tegelijkertijd!!! Maar precies als de sociaal-
democratie aan haar beginperiode, toen Domein Nieuwen¬
huis de noodzaak van het anti-militarisme stelde omdat
we anders in het bloed van de oorlog ten onder zouden
gaan. wil ook de N.S.B. van dit anti-militarisme niets
weten. En worden we dus — als voorheen door de socinal-
democratie — thans door de N.S.B. naar steeds nieuwe
oorlog gevoerd! En waar men het steeds maar heeft over
de „nieuwe” wereld, moeten wij er toch op wijzen, dat
hier niets nieuw is. maar alles oud — héél erg oud —
zoals het geloof in de partij, de leider en de Staat oud
zijn verouderd-oud!
Werkelijk socialisme is verder ook onverenigbaar met
kolonialisme!!! Wie zelf vrij wil z’ijn, kan niet anderen
onderdrukken. Daarom propageerden wij: ..Indië los van
Holland” en vonden natuurlijk — de sociaal-democra-
tie tegenover ons. Zoals dat nu met de N.S.B. zal zijn. En
wal dus ook al weer oud is.
Want natuurlijk — Nederland moet z’n koloniën be¬
houden! Met welk recht zegt men dit!? Als de N.S.B. in
Nederland reeds geen joden kan dulden, omdat die het
z.g. „volksvreemde element” in onze samenleving zijn. als
men maar steeds praal over „bloed en bodem”, over ..zui¬
vere rassen”, die hier alleen mogen wonen en zo al meer,
dan vragen wij heel rustig: welk een volksvreemd element
de Nederlanders dan wel niet in Indië moeten zijn!!!
Een werkelijk socialisme zal in de eerste plaats aan «ie
29
gekleurde volken récht hebben Ie doen, door hen in het
bezit te stellen van wat van nature hun geboortegrond is.
Een beweging, welke dit niet wil. heeft niets met socia¬
lisme te maken!
En is het nu nog nodig om iets te zeggen over de herrie
die er rondom de joden wordt gemaakt!? Tot heden heb¬
ben dezen eeuwen lang mèt en naóst ons geleefd. Wan¬
neer de nat.-soc verklaren dat dit plotseling niet langer
meer kan. bewijst zulks slechts, dat zij zelf als een volks¬
vreemd element moeten worden beschouwd! En het is
diep-tragisch om te bedenken, dat mensen die volkomen
zijn ingesteld op terreur, tegelijkertijd paraderen als dra-
gers-van-den-nieuwen-tijd. . . Alsof er voor zijn komst,
geen nieuwe mensen nodig zouden zijn!! Van een niéuwe
wereld kan geen sprake zijn. zolang nog niet allen elkan¬
der zien als verschijningsvormen van één groot, ondeel¬
baar Geheel, dat Leven heet. En pas wanneer dit Leven
als Heilig en iedere aanslag er op als misdaad wordt ge¬
voeld, zijn we boven militarisme, oorlog en alle mensen¬
vervolging uit!
Werkelijk socialisme kent ook geen eigendom, welke
naar de opvatting van Proudhon diefstal is. Hetgeen ook
niet te ontkennen valt! In een socialistische maatschappij
zullen we — naar het woord van wijlen Mr. v. d. Leeuw —
niet meer bezitten, maar verbruiken! Verzameling van
geld en goederen als particulier bezit, zal dus niet meer
bestaan. Door dit economisch principe, kan ook pas ieder»
politieke vrijheid gewaarborgd zijn. Want bezit door den
één, voert noodwendig naar afhankelijkheid – en, dus
slavernij – van den ander, die minder of niets bezitten
zou! Geld zal er ook nog ten hóógste als eenvoudig middel
tot ruil kunnen zijn. Een eigen waarde zal het niet meer
hebben en geld met geld verdienen door leen en daardoor
dividend, zal uitgesloten zijn. En ook hierdoor zal veel¬
soortige slavernij tot het verleden behoren!
Geld heeft ook geen waarde. In wezen is bankpapier
papier en hard geld een weinig goedkoop metaal — zon¬
der meer. En — wat een humor! — het goud, dat het geld
z.g. ..dekken” moet, is zélf ook weer niets!! Zijn waarde
is ook een slechts toegekende….
Het enigste kapitaal dat de mens, vreugdevol, mag he-
30
zitten, is zijn tweo-voudige geestelijke en fysieke
arbeidskracht. Deze kracht zal hij, in gemeenschap, ver¬
bruiken. om een „totale goederenvoorraad” te scheppen,
welke dan als distrihutie-voorraad allen ten dienste staat.
Ieder zal er uit betrekken hetgeen hij nodig heeft. Kr zal
dus steeds te veel zijn!!! Want er zal aan deze voorraad
méér worden toegevoegd, dan onttrokken! Waarom dit
zo zal zijn. is eenvoudig genoeg.
Vroeger werd door de socialisten veelvuldig over ,,de
volle opbrengst van de arbeid” gesproken. Waaraan, als
socialistische eis. moest worden voldaan. Maar hoe schijn¬
baar schoon dan ook, moet deze leuze tóch als verouderd
worden beschouwd! Ze is typerend voor het materialis¬
tische tijdvak waaruit ze is opgekomen. Men ..ruikt” er
heel duidelijk het concurrentie-kapitalistischc aan!! De
kapitalist ..heeft”, de socialist wil nu ook „hebben”. Waar¬
door men ondertussen in de sfeer van het ..hebberige”
gevangen blijft. Men stijgt zó niet wezenlijk boven het
kapitalistische uit. De échte mens daarentegen verlangt
niet strikt terug, naar de mate waarmee hij zelf gegeven
heeft. Dit interesseert hem niet in ’t minst! Want hij wil
juist meer geven dan ontvangen. Omdat zijn diepe levens¬
vreugde niet ligt in hebben, krijgen of zelfs maar matig
verbruiken, maar in het rusteloos scheppen van geestelijke
en materiële waarden.
En hiermee zijn we teruggekeerd tot de mening, dat
voor een nieuwe wereld nieuwe mensen nodig zijn. Want
dat bet niet slechts kan gaan om wat politieke en econo¬
mische verandering alléén, zal uit het bovenstaande wel
duidelijk zijn! Wezenlijk gaat het om vrij wat meer! Er
komt geen „nieuwe” wereld, voor en al eer de mens zich
een gans nieuwe levenshouding heeft eigen gemaakt!
Geen enkel gebied van het leven kan worden benaderd,
zonder in andere gebieden over te gaan. Omdat nu een¬
maal alles samenhangl. Wie – als voorbeeld — geen oor¬
log meer wil. hetgeen als een politieke eis mag worden
beschouwd, ziel zich onmiddellijk geplaatst voor de
vraagstukken van opvoeding en onderwijs. Maar opvoe¬
ding laat zich niet denken zonder de problemen van ziel¬
kunde, geslachtskunde, voortplanting, erfelijkheid en zo
al meer.
31
Maar aangezien de moderne oorlog is voorbereid door
hel doodmartelen van honderdduizenden dieren per jaar,
ziet de strijder voor wereldvrede zich eveneens voor het
verschijnsel der vivisectie geplaatst.
Hij zal begrijpen dat het leed dat óns door de oorlog
wordt aangedaan, het leed is dat wij het volkomen on¬
schuldige dier hebben doen ondergaan! De misdaad der
vivisectie slaat op den bedrijver terug. . . . Het moge hem
leren, dat geen leven straffeloos kan worden aangerandl!
Maar wie zich eenmaal op vivisectie bezint, komt voor
het probleem der vaccinatie te staan — waaraan hij dan
ontgroeit. Wanneer hij zonder vaccinatie wérkelijk gezond
wil zijn, moet hij zich dus weer bezighouden met nieuwe
geneeskunde en voedingsleer. En dezen voeren hem dan
weer naar de problemen betreffende de sport en gezonde
kleding, bouw en inrichting van het moderne huis en
honderd vraagstukken meer. .. .
En als de N.S.B. nu beweert ons volk naar de niéuwe
wereld te willen leiden, dan komt het er vóór alles op aan
wat zij van dit alles wéét en wil. Want zonder revolutie
op beslist-alle-gebieden-des-levens, blijft heel die nieuwe
wereld…. een wóórd. .. .
Natuurlijk zal dit meest ideale voorlopig nog niet wor¬
den bereikt!! Dat is ook niet erg, want per slot zijn idealen
er alleen om bestrééfd — niet om verwezenlijkt — te wor¬
den. Zij zijn slechts de motorische kracht voor onze dage¬
lijkse daad. En kunnen daarom dan ook niet worden ge¬
mist. Het is met ons leven als met een schip tijdens, zijn
vaart. De compasnaald trekt op het uiterste, maar al¬
vorens dat te bereiken wordt menige haven aangedaan.
Zo zijn er verlangens die op korte termijn moeten wor¬
den gestild. En het ons naast aan het hart liggende is dan
zeker, dat nu eens eindelijk met hel moorddadige spel van
militarisme en oorlog gebroken wordt!!! Omdat dit nood¬
zakelijk en mogelijk is.
Wal hel eerste betreft, hebben we reeds het een en
ander gezegd. Maar tot hen die het al maar hebben over
een ..nieuwe” tijd die komende is, willen wij het nog wel
eens zeggen: niéuw, gloed-nieuw. is’de wereld pas, als de
collectieve moord on hevel niet meer zal worden gekend!!!
32
Dit inderdaad harde woord wil niemand kwetsen, het wil
integendeel allen tot zegen zijn! Want niets, niets, maar
dan ook absoluut niets heeft enige zin, als de volkeren in
de eeuwige schaduw van de oorlog moeten staan! Als men
werkt en zwoegt en bouwt, om op een zeker ogenblik
weer alles in elkander te smijten!
Wat de gevolgen van een moderne oorlog zijn, kan thans
ieder aanschouwen! Terwijl men heeft te bedenken, dat
er tot-op-heden nog geen gifgassen en bacterieën zijn ge¬
bruikt! Welk een vernietigingskracht een oorlog over 10
of 15 jaar zal bezitten, valt eenvoudig niet tc benaderen!!
Elke oorlog immers kan voor de wetenschap en techniek
als een revolutionair tijdperk worden beschouwd. Ook
thans nemen dezen beiden wederom een enorme vlucht.
Zodat het zeker geen fantasie is. wanneer zéér binnenkort
oorlog omschreven moet worden met twee simpele woor¬
den: absolute vernietiging!!!
Waaraan wij slechts hebben toe te voegen dat volkeren,
die zich na dit afgrijselijk bloedbad weer op een volgend
voorbereiden, klaarblijkelijk zo ontzettend misdadig en
zo volslagen krankzinnig zijn. dat op hun instandhouding
dan ook geen prijs meer kan worden gesteld!!! Moge dan
de mens. tot aan de allerlaatste toe. verdwijnen Op¬
dat in groter vrijheid en vreugde alleen de dieren bet
schone aardrijk zullen bewonen. Verlost van de monster¬
achtigste kwelgeest die ooit heeft bestaan. En die men
de gelijkenis Gods heeft genoemd!
Natuurlijk eist een wereldhistorische kruistocht naar
een wèrkeiijk nieuwe, voor allen bewoonbare maatschap¬
pij, een heel andere gezindheid dan waarvan wij thans
getuigen zijn!! Want de alle dagen, hij duizenden te be¬
luisteren uitroep. ..dat-het-toch-maar-gauw-met-de-oorlog-
gedaan-mag-zijnü’, is slechts uitdrukking van stumperig¬
heid. lafheid en angst! Waaruit het niéuwe zeker niet
groeitl! Maar waardoor het oude straks rustig wordt
voortgezet. Want de achtergrond van dat verlangen is ge¬
woonlijk allermisselijkst klein. Er is te weinig brood en
helemaal geen vet. Dat vet vooral is een ..probleem”. Er
wordt door tienduizenden veel meer gesproken over vet
dat er niet, dan over bloed, dat er wel is!! En dan moet
men de winkeliers beluisteren…. ze klagen… want
33
hun zaakjes verlopen. . . . Het zijn de precies zelfden die,
nog maar een jaar geleden, overal de burgerij opwarmden
om bij Defensie te petitioneren om ook in hun dorp of
stad een garnizoen te krijgen!! Er was een ware wedloop
om garnizoenen! De zakenlieden, die over het algemeen
niet meer dan ..kruideniers-zieltjes” bezitten, stookten het
vuurtje op! Ze poogden aan de voorbereiding tot de moord
enige stuivertjes te verdienen. Nu ze er enige stuivertjes
heroeder van worden, moet de soldaterij weer weg….
Tot er straks „vrede” is en ze aan het nieuwe speelgoed
weer een dubbeltje kunnen verdienen….
Men meet absoluut alles af aan z’n portemonnaie. Wordt
men ergens onmiddellijk beter of slechter van…. Dat
bepaalt of men vóór dan wel tégen iets is! 11
Hoe ontzaglijk ver is dit alles nog verwijderd van RUS-
KIN’s woord: ..DOE GOED WERK, HETZIJ GIJ LEEFT
OF STERFT!!” Een woord, dal tóch — door geestelijk
heldendom – tot werkelijkheid moet worden gemaakt!
Wil er ooit sprake zijn van een niéuwe maatschappij.
Daarom stemmen wij niet in met de jeremiades der •
grote menigte. Niet dat de oorlog eindigt, maar hoé hij
eindigt is van belang!!! Want dat zal bepalen of onze
heerlijke, lieve kinderen, die we thans op straat en weg
hun spelletjes zien doen, over 10 jaar aan de beurt zijn
om te worden geslacht…. Dat hen dat lot kan worden
bespaard, dat het naast noodzakelijk ook werkelijk moge-
lijk is om radicaal met militarisme en oorlog te breken,
is een reeds lang bewezen feit! Want enkele duizenden
hébben dat reeds gedaan! Iets van Ruskin’s woord is ver¬
staan en ten koste van grote offers tot een vruchtbare
daad voor de toekomst gemaakt. Wanneer ’s avonds en
’s nachts de vliegtuigen ronken, als mannen en vrouwen
bevreesd hun bedden verlaten, als vaders en moeders met
doodsangst in het hart zich over de bedjes der kinderen
buigen, dan moeten zij allen nu eens eindelijk -aan be¬
grijpen welk een ontzettende schande het is geweest, dat
zovelen de gevangenissen hebben bevolkt enkel en alleen
omdat ze de afgi’Üselijke misdaad van de oorlog, de gru¬
welijke moord op vrbuwen en kinderen, niét konden be¬
drijven!!! Alle vaders en moeders moeten hun bedreigde
kinderen eens diep en ernstig in de ogen zien. En dan be-
34
denken, dut zij, die deze leventjes hebben verdedigd door
aan geen enkele oorlng mee te willen doen. ook nu nog
altijd in gevangenschap /ijn!!! Misschien dat er dan over
deze en gene zoiets als schaamte kom!.
Leger en vlooi zijn in Nederland afgeschnft. We zijn
volkomen ontwapend. Van bel eigen militaire apparaat is
niets meer te zien. Zou het zeker na de verschrikking,
welke de oorlog toch ook over dit land heeft gebracht
niet redelijk en menselijk zijn, als nu de laatste dienstwei¬
geraars in vrijheid werden gesteld!!!
Redelijk is dit vorfr de Nederlanders, omdat ze werden
veroordeeld in nanm ener koningin, die zélf haar plicht
tegenover het vaderland, door een laffe vlucht. heeft ver¬
zaakt. In strijd met haar plicht en haar nog twee dag *n
vóór de oorlog gegeven woord!
Redelijk is dit voor de Duitsers, omdat dié immers \ier
oorlogsdagen lang, per radio, tot het volk in dit land heb¬
ben gezegd: „DL WAPENS NEDER!!!”
Dit. ons redelijk verlangen mag zeker ook ernstig door
N.S.B.-ers worden overdacht! Tijdens de oorlog verhie¬
ven veler hunner in gevangenschap in Hoorn. Na beëin¬
diging van de strijd ging er — zeer terecht — een heftig
protest op tegen het onrecht en de willekeur door onze
gammele democratie op 10 Mei gepleegd.
Helaas hadden alle protesten in de wereld fot op heden
zeer weinig zin. Ze richtten zich immers altijd alleen te¬
gen terreur die men zélf onderging. Zodra de machtsver¬
houdingen waren gekeerd, werd dezelfde terreur of
erger met sadistische wellust op anderen gepleegd.
Terwijl het slechts vijf-daags verblijf in Hoorn een ..hel”,
een ..ware marteling” werd genoemd, publiceerde ..Volk
en Vaderland” tegelijkertijd een bericht, waarin werd uit¬
geschreeuwd, dat de ..krententuin” in stand moest worden
gehouden! Vergezeld van de eis. dat er vooral niets mocht
worden verbeterd! Want…. dit marteloord in Hoorn
zou een „vacantie-verhlijf” worden voor democraten. . !
Op. deze wijze blijft mensenmarteling natuurlijk tot-in-der-
eeuwigheid bestaan! Juist door dit eeuwig ,,stuivertje wis¬
selen” is onze samenleving steeds zo griezelig gemaaktI
Werkelijk niéuw zal de wereld ook pas zijn, als ólle ver¬
volging voor goed tot het verleden behoort!!
35
En daarom vragen wij aan allen, of het niet méér dan
tijd is om de dienstweigeraars uit hun gevangenschap te
ontslaan!? De N.S.B.-ers — die slechts vijf dagen opslui¬
ting al een marteling vonden – vragen wij in het bijzon¬
der wat zij dan wel zeggen van 2]/ 2 jaar cel, dat zijn «00
dagen, die jongens van 19 jaar hebben te ondergaan….
Als erfenis van een verrotte, nu totaal in elkaar gezakte
democratie.
Natuurlijk begrijpen we dat velen niet kunnen en zul¬
len sympathiseren met de levensvisie zoals deze nu een¬
maal door de dienstweigeraars gedragen wordt. Maar we
mogen toch verlangen dat ieder diepe eerbied heeft voor
allen, die met hun overtuiging ernst maken. Ongeacht
welke deze ook zij. Wie voor een beginsel — welk dan
ook zo nodig, zware offers brengt, heeft recht geres¬
pecteerd te worden.
Dal mensen voor hun overtuiging rustig jaar cel
aanvaarden, zegt toch wel iets!! Waarbij men eens moet
bedenken, wat dit psychologisch-biologisch — voor.
jonge mensen van 19 jaar betekenen moet!!!
Vergelijk hen met de karakterlozen die het volk hebben
opgehitst. die de menigte hebben gek gemaakt met hun
„anti-fascisme”, die jarenlang de arbeiders de oorlog te¬
gen Hitler-Duitsland als een evangelie hebben voorge¬
houden en ctie — nu de Duitsers hier zijn — spreken en
doen alsof zij hel nooit eens anders hebben gedaan!!
En wat men zélf dan ook voor overtuiging is toegedaan,
men zal in ieder geval moeten erkennen, dat de dienst¬
weigeraars de zeldzaam weinigen zijn. die hebben gedaan
hetgeen ze hadden gezegd! Is het voor de Nederlanders
geen schande, dat onderstaande lijst nog k&n bestaan,
waaruit blijkt, dat er zelfs jongens zitten te wachten tot-
het-eens-1942 wordt….!!!?
DIENSTWEIGERAARS die GEVANGEN zitten.
T. Sibie. 30 mnd., ontslag 18 Oct. 1941.
A. de Vos, 30 mnd., ontslag 21 Oct. 1941.
R. Nijder, 30 mnd., ontslag 14 Oct. 1941.
J. Meidenkamp, 30 mnd., ontslag 22 Oct. 1941.
C. Dekker, 30 mnd., ontslag 8 Oct. 1941.
.1. Zuidema. 30 mnd., ontslag 23 Oct. 1941.
36
P. de Vries, .’$0 mnd., ontslag 15 Ooi. 1941.
M. van Henshergen, 18 mnd., nnlslag 22 Maart 1941
D. J. de Smit, 18 mnd.. ontslag 1 Mei 1941.
G. Verhey. 30 mnd., ontslag 1 Maart 1942.
K Drenth. 30 mnd.. ontslag 22 April 1942.
H. Verkerk. 18 mnd., ontslag 6 April 1941.
J. Veninga, 18 mnd.. ontslag 14 April 1941
K. Rooduin, 18 mnd., ontslag 28 Febr. 1941
G. de Voer, 18 mnd.. ontslag 19 Augustus 1941
R. Kamp. 30 mnd.. ontslag 21 April 1942.
K. Drenth, 30 mnd.. ontslag 22 April 1942.
J. van Mannen, 18 mnd., ontslag 16 April 1941.
F. Aafjes, 18 mnd . ontslag 12 Juni 1941.
J. Wassem, 18 mnd.. ontslag 12 Juni 1941.
J. Moes. 24 mnd.. ontslag 13 Febr. 1942.
D. v. d. Ley. ontslag 14 Augustus 1942.
T. Jillink, 30 mnd , ontslag 30 September 1942.
Deze jongens zitten allen in de Rijkswerkinrichting te
Veenhuizen, waar verder duizenden mensen zitten —
mensen zoals gij en ik en waaraan nooit wordt gedacht —
volkomen ontwortelden. . . . landlopers. . mensen die
absoluut niets meer bezitten, geen dak meer boven hun
hoofd hebben en geen kring van verwanten om zich heen.
Die door honger en kou naar dit oord zijn gedreven, om
in volstrekte liefdeloosheid hier te eniger tijd hun einde
te vinden… In een land, dat drie millinrd guldens aan
militair speelgoed verslingerd heeft .1!
Voor het verspreiden van een heel gewoon strooibiljetje
zit in de gevangenis te Haarlem, onder im. 122/65. nog op¬
gesloten: P. de Vries. Voor de tijd van. . . drie jaarü!
Parasiterende sprookjesvertellers van het type Albarda
en Vorrink vertelden ondertussen, dat wij hier te lande
leefden onder een ..democratie”, waarin recht en vrijheid
geen ijdele klanken waren. . Wie kan er een traan la¬
ten om de ondergang van een democratische beweging,
die zulke misdadige onzin heeft uitgekraamd. . . .!?
Wij althans doen dit niet!!
Wij zijn — om het maar duidelijk te zéggen heel blij,
dat Nederland in de grote stroom van het wereldgebeuren
»S opgenomen. Rn wij zijn het volkomen eens met de
37
N.S.B.-er Van Genechten, als deze in een brochure: „De
N.S.B. in oorlogstijd” schrijft, dat wij moeten gaan „Naar
een Nieuw Nederland”. En juist omdat wij wel in het bij¬
zonder altijd hebben betoogd, dat het vóór alles om een
nieuwe gezindheid gaat, stemmen wij volkomen in met
Genechten’s opvatting, dat een nieuwe tijd „bijzondere
deugden” eist en dat deze niet meer alleen in de nat.-soc.
moeten worden ontwikkeld, maar in eiken Nederlander,
„wanneer dit volk een nieuwe toekomst tegemoet wil
gaan”.
Dit willen wij inderdaad! Maar mogen juist daarom
niet goedgelovig zijn! Want de allerarmsten zijn al sedert
de schepping bij de neus genomen … zodat een scherp
critische blik een eerste vereiste isl! Waarover we dan
ook beschikken en waardoor we vreemd opkeken toen we
of) blz. 31 lazen, dat die bijzondere deugden o.a. moest
bestaan uit „EENVOUD zowel in het materiële als in het
geestelijk leven”, om op blz. 15 te lezen, dat tijdens de
oorlogsdagen van Mevrouw Mussert 1200 gulden aan kle¬
ren zijn gestolen. . . .!!
In aanmerking genomen wat hierboven over Véenhui-
zen is gezegd en gezien het feit. dat ons volk voor min¬
stens een derde deel ..een volk in lompen” is, kan zulk
een garderobe alleen als misdadige luxe worden gezienl
Honderdduizenden kinderen hebben geen kleertjes aan het
lijf. lopen met kletsnatte voetjes zodra het regent en heb¬
ben een ..puntenkaart” waarmee ze niets kunnen doen.
Moet daartegenover elke vrouw en man zich niet diep
schamen om in hel onzinnig bezit van 1200 gulden aan
kleren te zijn!?
Wij mogen verwachten, dat men om deze opmerkingen
niet boos zal zijn. Op blz. 32 van genoemde brochure im¬
mers lezen wij. dat één der vereiste deugden is „MOED. . .
de geestelijke moed om de waarheid onder de ogen te
zien, de zedelijke moed om datgene na te streven wat men
nodig acht voor ons volk, ook al trachten tierende ben¬
den ons daarvan te weerhouden”.
In dit opzicht kan men van ons verzekerd zijn!
Wij — en ondergetekende in het bijzonder — hadden
al jaren in gevangenschap doorgehracht lang voor er een
N.S.B. bestond! Enkel en alleen omdat wij het waagden
meer welvaar!, recht, geluk en vrijheid voor anderen te
bestreven, met volkomen voorbijzien van onszelf. . .
Zeker, wij zullen de wereld pas als nieuw kunnen ervaren,
als wij deze verlangens wéér en nóg kunnen laten horen
zonder opnieuw te worden geterroriseerd!!!
Voorlopig lijkt het hier nog niet op!! Het enigste blad
dat ons nog gebleven was — en dat van deze verlangens
getuigde — ,.De Vrije Socialist”, het al-oude blad van
Domela Nieuwenhuis, is verboden! Terwijl het beruchte
„Volk” mag blijven bestaan. . .
Nochtans wordt de zich voltrekkende geschiedenis door
ons geenszins als hopeloos gezien! Integendeel geloven wij
in vooruit- en in opgang. Maar zijn er daarnevens van
overtuigd, dat er van tal van superieuren nog heel wat
rustige moed zal worden gevraagd. Maar wat zou dal. . .!?
Wie eenmaal weet dat hij zijn leven reeds lang tot
■waarde heeft gemaakt, kan niets méér gebeuren! Hetzij
hij leeft of sterft. . . Want méér dan wijzelf is de mens¬
heid en hooguit boven de eigen tijd staat de eeuwigheid,
waardoorheen zich Het Leven voltrekt. En waarom het de
échte mens slechts kan gaan! Juist daarom kunnen wij
niet ..tussen twee werelden” blijven staan. Het is een faze,
welke te vergelijken valt met een sluis, waarin het water
al hoger en hoger stijgt. . . . Een korte tijd wordt het ge¬
stuit in z’n loop. om een ogenblik later, met kolkend ge¬
weld, langs nieuwe bedding z’n weg te vervolgen. Om ten
slotte, als het z’n snelvlietende kracht heeft uitgeput, tóch
weer te worden opgenomen in een volgende sluis. . . .
Zó is het leven.
Tussen twee werelden in schijnt het een ogenblik stil
te slaan. De spanning stijgt. .. . Het is een moment adem¬
beklemmend …. En dan plotseling bruist het met volle
kracht verder cn wordt een volgende etappe in de ge¬
schiedenis bereikt. Waarna weer alles vervloeit…. en
het spel zich herhaalt….
De ware mens is hij, die zich in dit spel der eeuwige
krachten verlustigen kan. Terwijl het zijn levensvreugde
is. déél te hebben aan dit spel. óók al weet hij dat het bij
tijden zó gigantisch machtig wordt gespeeld, dat het zijn
eigen laven kost! Want wat zou dat per slot….!? Wie
39
eenmaal genorgsaam is gestegeu in hel Rijk van tien Graat,
is het woord van KRISN AMIRTHI Mees en bloed ge
worden:
J)E WERkEMJk VRIJ F MENS KENT GEEN
VREES, HIJ M EET. DAT HIJ NOG SLECHTS KY
Mik TEN ONDER kAN GAAN. M WH HIJ KAN
STERVEN* JITST OMDAT HU MEET, I>\1 MITS
IN III M MEER STERVEN kAN
Werkgroep Jo de Haas 